Xu xa (hay còn gọi là xu xoa) là món ăn vặt ngọt mát của người miền Trung, thường được bán nhiều vào mùa hè.
Bài viết đã được đăng trên trang thanhnien.vn/ihay. Đây là bài gốc.
Xu xa, món ăn vặt ngọt mát của người miền Trung
Nếu như đi về các tỉnh miền Trung như Bình Định, Quảng Ngãi, Quảng Nam vào dịp hè, bạn sẽ bắt gặp những người bán xu xa gánh hoặc chở xe đạp đi bán rong khắp các con đường. Có quan niệm vui rằng nghề bán xu xa là nghề “một vốn bốn lời”, bởi nguyên liệu chính nấu xu xa là từ rau câu (một loại rong), rất rẻ và có thể nấu ra cả nồi lớn chỉ từ một ít nguyên liệu. Món ăn vặt thanh mát này vì thế cũng thường được bán bởi những người bán hàng rong ít vốn, chủ yếu lấy công làm lời.
Rau câu thường mọc tự nhiên tại vùng nước lợ, ở đìa tôm hoặc được trồng nhân tạo. Mùa rau câu chỉ bắt đầu từ tháng 12 đến tháng 4-5 âm lịch. Bởi vậy, người nấu xu xoa phải lo trữ mua rau câu ngay trong mùa và để dành nấu quanh năm.
Cô bán xu xa
Trước kia, sau khi mua rau câu đầy bùn đất về người ta phải đem giặt, nấu cho rau câu nhừ nát, rồi đăng lược, ép bỏ xác rau câu… rất vất vả. Nhưng bây giờ mọi việc đã nhàn hơn vì được “công nghiệp hóa” bằng máy.
Rau câu sau khi được sơ chế sạch sẽ thì nấu với nước và lọc bỏ xác, để nguội chờ đông thành xu xa. Món ăn ngày hè này được phục vụ với nước đường (thường được nấu từ đường cục, đường vàng) kèm gừng tươi. Ngoài ra, thứ ăn kèm không thể thiếu nữa là nước cốt dừa có thêm những miếng bột trong vắt, nhiều màu sắc.
Miếng xu xa có màu vàng đẹp mắt, thanh nhẹ và đặc biệt phảng phất hương vị tanh nồng của biển.
Miếng xu xa có màu vàng đẹp mắt, thanh nhẹ và đặc biệt phảng phất hương vị tanh nồng của biển. Nước đường ngọt, mùi gừng cay tròn trịa, nước cốt dừa béo ngậy và miếng bột dai dai… chính là điểm lý thú tạo nên sức hấp dẫn cho xu xa.
Hoài Nhơn
*** “Hoài Nhơn” là một bút danh của An.